Bezpieczeństwo na drogach to jeden z najważniejszych aspektów współczesnej motoryzacji, zwłaszcza w kontekście rosnącej liczby pojazdów oraz wypadków. W 2021 roku, na całym świecie w wypadkach drogowych zginęło 1,19 miliona osób – to ogromna liczba, którą można zmniejszyć dzięki nowoczesnym technologiom. W artykule omówimy, jak współczesne systemy bezpieczeństwa mogą pomóc zredukować liczbę ofiar, bazując na danych z najnowszego raportu WHO
Ewolucja standardów bezpieczeństwa – od innowacji po powszechne zastosowanie
W historii motoryzacji wiele rozwiązań, które dziś uznajemy za oczywiste, kiedyś było nowatorskimi technologiami. Systemy takie jak pasy bezpieczeństwa czy ABS zrewolucjonizowały bezpieczeństwo na drogach, zmniejszając liczbę ofiar wypadków. Ich sukces dowodzi, że innowacje stopniowo stają się normą, przynosząc ogromne korzyści dla użytkowników pojazdów.
Wprowadzenie pasów bezpieczeństwa – lata 60.
Jednym z pierwszych i najważniejszych kroków w kierunku poprawy bezpieczeństwa w motoryzacji było wprowadzenie pasy bezpieczeństwa. Pierwsze samochody zaczęły być wyposażane w pasy w latach 50., jednak dopiero w latach 60. wprowadzono przepisy, które nakazywały obowiązkowe stosowanie pasów w nowych pojazdach. Szwedzka firma Volvo jako pierwsza zastosowała trzypunktowy pas bezpieczeństwa, wynaleziony przez Nilsa Bohlina w 1959 roku, który do dziś pozostaje jednym z najskuteczniejszych wynalazków w historii motoryzacji. Pasy bezpieczeństwa zmniejszają ryzyko śmierci w wyniku wypadku drogowego o 45-50%, co czyni je absolutnym standardem w każdym nowoczesnym samochodzie.
ABS – zapobieganie blokadzie kół
W latach 80. na znaczeniu zyskały również systemy wspomagające hamowanie. ABS (Anti-lock Braking System), czyli system zapobiegający blokowaniu kół podczas hamowania, został po raz pierwszy wprowadzony do samochodów osobowych w latach 70., a jego powszechne stosowanie zaczęło się na przełomie lat 80. i 90. ABS znacząco poprawił kontrolę nad pojazdem w trakcie gwałtownego hamowania, zmniejszając ryzyko poślizgu oraz skracając drogę hamowania, zwłaszcza na śliskich nawierzchniach. W dzisiejszych czasach system ten jest standardem w niemal wszystkich samochodach produkowanych na całym świecie.
Systemy asystenta kierowcy (ADAS) – Technologia ratująca życie
Systemy wspomagające kierowcę, takie jak Automatyczne Hamowanie Awaryjne (Autonomous Emergency Braking – AEB), mogą znacząco wpłynąć na poprawę bezpieczeństwa na drogach, szczególnie w kontekście ochrony pieszych i rowerzystów. Według raportu WHO, piesi stanowią aż 23% ofiar śmiertelnych, a użytkownicy jednośladów 21%(Global status report on road safety 2023). Automatyczne systemy wykrywające przeszkody i reagujące hamowaniem mogłyby istotnie zmniejszyć liczbę wypadków z ich udziałem.
Monitorowanie martwych stref – kluczowe dla ochrony niechronionych użytkowników drogi
Technologie takie jak monitorowanie martwych stref oraz asystent pasa ruchu są niezwykle istotne, zwłaszcza w miastach, gdzie intensywny ruch pieszych i rowerzystów stwarza dodatkowe zagrożenia. Raport WHO pokazuje, że drogi na całym świecie nie są dostosowane do ochrony tych grup – aż 80% ocenionych dróg nie spełnia minimalnych standardów bezpieczeństwa dla pieszych, a jedynie 0,2% dróg posiada pasy dla rowerzystów. To dramatyczne statystyki, które dowodzą, jak ważne są technologie zapobiegające kolizjom w martwych polach widzenia.
Technologia zapobiegania wypadkom – Elektroniczna Kontrola Stabilności (ESC) i inne rozwiązania
Elektroniczna Kontrola Stabilności (ESC), która zapobiega utracie kontroli nad pojazdem, to przykład technologii, której znaczenie podkreśla raport WHO. Mimo jej udowodnionej skuteczności, tylko 49 krajów posiada przepisy wymagające montażu ESC w nowych pojazdach. Wprowadzenie tego rozwiązania na szeroką skalę w krajach o niższych dochodach mogłoby znacząco zredukować liczbę wypadków drogowych, szczególnie w sytuacjach nagłych manewrów.
Nierówności w bezpieczeństwie drogowym – konieczność globalnych standardów
Raport WHO zwraca uwagę, że 92% ofiar śmiertelnych wypadków drogowych pochodzi z krajów o niskich i średnich dochodach. Pomimo mniejszej liczby pojazdów, te kraje borykają się z najwyższymi wskaźnikami śmiertelności. Jest to w dużej mierze spowodowane brakiem zaawansowanych systemów bezpieczeństwa w pojazdach oraz infrastruktury drogowej, która nie spełnia międzynarodowych standardów. W krajach wysokorozwiniętych, gdzie technologie takie jak ESC, AEB czy monitorowanie martwych stref są standardem, liczba ofiar jest znacznie niższa.
Koszt braku działania
Według WHO, globalne straty ekonomiczne związane z wypadkami drogowymi szacuje się na około 1,8 biliona dolarów, co odpowiada 10-12% globalnego PKB. Zainwestowanie w nowoczesne systemy bezpieczeństwa w pojazdach może nie tylko uratować życie, ale także przynieść ogromne oszczędności dla gospodarek, zwłaszcza w krajach rozwijających się.
Bezpieczeństwo na drogach – ewolucja, która trwa
Technologie bezpieczeństwa w motoryzacji, takie jak Automatyczne Hamowanie Awaryjne (AEB), Elektroniczna Kontrola Stabilności (ESC) czy monitorowanie martwych stref, odgrywają kluczową rolę w zmniejszaniu liczby wypadków drogowych. Z danych WHO wynika, że kraje, które inwestują w nowoczesne technologie i dostosowują swoje przepisy do międzynarodowych standardów, odnotowują znacznie mniejszą liczbę ofiar wypadków. Kluczem do sukcesu jest nie tylko rozwój technologii, ale także wprowadzenie globalnych przepisów, które będą wspierać ich stosowanie na szeroką skalę.
Źródła:
Polskie Obserwatorium Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego- https://obserwatoriumbrd.pl/
Raport WHO “Global status report on road safety 2023” – https://obserwatoriumbrd.pl/wp-content/uploads/2024/03/Global-status-report-on-road-safety-2023.pdf